Jak wygląda ospa?

Ospa wietrzna to bardzo zakaźna choroba wywoływana przez wirus VZV. Zwykle jest diagnozowana u dzieci, ale coraz częściej rozpoznaje się ją również u osób dorosłych. Na szczęście diagnostyka nie należy do szczególnie skomplikowanych – objawy ospy są bardzo charakterystyczne.

Z tekstu dowiesz się:

• jak można się zarazić ospą,
• jak wygląda ospa,
• w jaki sposób się ją leczy.

Ospa wietrzna to choroba wywoływana przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca – VZV (Varicella-zoster virus). Jest ona jedną z najczęściej spotykanych chorób zakaźnych. W Polsce co roku notuje się około 150 tys. przypadków ospy, głównie u dzieci poniżej 15. roku życia. Niestety w ostatnich latach coraz częściej bywa ona rozpoznawana również u młodzieży oraz osób dorosłych, u których jej przebieg jest cięższy, a powikłania – częstsze. W powszechnej świadomości ospa jest chorobą kojarzoną głównie z wiekiem dziecięcym.

Ospa u dziecka – jak można się zarazić?

Źródłem zakażenia wirusem ospy wietrznej jest zawsze chory człowiek – choroba jest wyjątkowo zaraźliwa, bo wirus VZV przenosi się drogą kropelkową oraz powietrzną na odległość nawet kilkudziesięciu metrów. Silnie zakaźna jest także zawartość pęcherzyków skórnych pojawiających się w przebiegu ospy.

Wysoka zakaźność choroby jest efektem nie tylko kilku (dokładnie trzech) dróg przenoszenia się wirusa, ale także faktu, że chore dziecko zakaża inne już na kilka dni przed pojawieniem się pierwszych objawów. Przestaje zarażać dopiero wtedy, gdy pęcherzyki ospowe wyschną i odpadną, co może potrwać nawet tydzień. Często bywa więc tak, że chore dziecko przychodzi do przedszkola czy do szkoły i zaraża rówieśników.

Warto pamiętać, że przebyta ospa wietrzna u dziecka powoduje wytworzenie się trwałej odporności, ale wirus pozostaje w zwojach nerwowych w stanie utajenia. Pod wpływem niektórych czynników – np. obniżenia odporności – może się uaktywniać w późniejszym wieku w postaci półpaśca.

Jak wygląda ospa – najczęstsze objawy

Ospa rozpoczyna się zazwyczaj dość mało charakterystycznymi objawami, często mylonymi z przeziębieniem czy inną infekcją. Mogą to być:

• ogólne złe samopoczucie,
• ból głowy,
• gorączka.

Mniej więcej w drugiej dobie u pacjenta pojawia się charakterystyczna wysypka – początkowo są to płaskie czerwone plamki, które następnie zmieniają się w twarde grudki, a później krostki z płynną zawartością. Na koniec krostki wysychają i zmieniają się w strupki, które odpadają samoistnie. Zwykle nie zostawiają przy tym blizn na skórze. Cały ten proces trwa około 7 dni.

Wysypka w większości przypadków pojawia się najpierw na tułowiu, a później rozchodzi się na pozostałe części ciała. Zmiany ospowe mogą występować także na owłosionej skórze głowy oraz śluzówkach jamy ustnej i okolicy narządów płciowych. Niestety zwykle towarzyszy im świąd, co bywa bardzo kłopotliwe dla małego pacjenta – drapanie zmian może bowiem powodować powstawanie blizn.

Czy ospa jest niebezpieczna?

U zdecydowanej większości dzieci ospa ma łagodny przebieg – powikłania dużo częściej występują u dorosłych, choć zdarzają się również u małych pacjentów. Do najpowszechniej spotykanych powikłań ospy należą bakteryjne nadkażenia zmian skórnych, spowodowane drapaniem krostek przez dziecko. Wśród tych rzadszych, ale bardziej niebezpiecznych można wymienić:

• ospowe lub wtórne bakteryjne zapalenie płuc
• powikłania neurologiczne (zapalenie móżdżku, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych),
• małopłytkowość i niedokrwistość,
• nadmierną reakcję autoimmunologiczną,
• zespół Reye’a.

Ospa – diagnostyka i leczenie

Pediatra zazwyczaj nie ma problemu z rozpoznaniem ospy – zmiany skórne są na tyle charakterystyczne, że diagnozę stawia się na podstawie badania wzrokowego, choć oczywiście można wykonać badania laboratoryjne, które potwierdzą zakażenie wirusem VZV.

Leczenie ospy jest wyłącznie objawowe – stosuje się leki obniżające gorączkę oraz łagodzące świąd zmian skórnych. Jeśli ospa ma cięższy przebieg, pediatra może zalecić przyjmowanie acyklowiru, który hamuje namnażanie się wirusa. Pacjenci z powikłaniami wymagają hospitalizacji oraz leczenia specjalistycznego.

Warto pamiętać, że przeciw ospie można się zaszczepić – w Polsce jest to szczepienie zalecane zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym, które jeszcze nie chorowały. Zabezpiecza ono na całe życie przed objawami i powikłaniami ospy wietrznej. Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka – przekracza bowiem 95%. O szczepienie należy pytać pediatrę (w przypadku dzieci) lub lekarza rodzinnego (w przypadku osób dorosłych).

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/67573,ospa-wietrzna

http://www.czytelniamedyczna.pl/538,ospa-wietrzna-choroba-o-nie-zawsze-agodnym-przebiegu.html

https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201203_Farmacja_006.pdf