Badanie dna oka to jedno z najważniejszych badań diagnostycznych, jakie są wykonywane w gabinetach okulistycznych. Poprzez wykonanie takiego badania lekarz otrzymuje wiele istotnych informacji i to nie tylko na temat stanu zdrowia i kondycji oczu, ale także na temat generalnego stanu zdrowia i funkcjonowaniu całego organizmu pacjenta. Badanie dna oka umożliwia np. monitorowanie rozwoju oraz kontrolę przebiegu leczenia w przypadku takich chorób jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i miażdżyca. W artykule dokładniej opisujemy, jakie są korzyści z wykonywania takiego badania, jakie mogą być wskazania do wykonania tego typu badania oraz jakie są obecnie dostępne metody badania dna oka.
W jakich przypadkach wykonywane jest badanie dna oka?
Wskazania do wykonania badania dna oka można podzielić na wskazania okulistyczne, związane ze stanem zdrowia oczu oraz wskazania ogólne. W przypadku wskazań okulistycznych najważniejszymi są stwierdzone w innych badaniach ubytki centralne lub obwodowe w polu widzenia, stwierdzenie u pacjenta zaburzeń widzenia barw oraz osłabienie ostrości widzenia. Wskazaniami do wykonania badania dna oka mogą być też problemy związane z widzeniem dziwnych obrazów, np. krzywienie się linii przedmiotów lub widzenie mniejszych obrazów jednym okiem i większych okiem drugim, a także widzenie czarnych punktów lub nagłych błysków świetlnych.
Z kolei w przypadku wskazań ogólnych, najważniejsze są zdiagnozowanie u pacjenta lub podejrzenie występowania niektórych chorób ogólnoustrojowych, które mogą nieść za sobą zagrożenie dla stanu oczu. Są to przede wszystkim choroby naczyniowe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i miażdżyca, oraz choroby neurologiczne, czyli przede wszystkim udar mózgu oraz podejrzenie wystąpienia u pacjenta guza wewnątrzgałkowego. W takich przypadkach pacjenci bardzo często na różnych etapach leczenia otrzymują od swojego lekarza prowadzącego skierowanie do gabinetu okulistycznego do wykonania badania dna oka.
Jakie możliwości diagnostyczne daje badanie dna oka?
Badanie dna oka jest tak bardzo cenione przez lekarzy specjalistów przede wszystkim dlatego, że umożliwia wczesną diagnostykę oraz monitorowanie postępów wielu chorób ogólnoustrojowych. Dzięki wczesnemu wykryciu takich chorób, jak np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca, w wielu przypadkach udaje się zapobiec powstaniu dużo trudniejszych do wyleczenia postaci tych chorób.
3 podstawowe metody wykonywania badania dna oka
Obecnie stosowane są aż trzy metody wykonywania badania dna oka. Żadna z nich nie jest inwazyjna i każda jest w pełni bezpieczna dla pacjentów. Na początku jednak, w celu sprawienia, żeby dno oko stało się lepiej widoczne, konieczne jest podania pacjentowi do oczu preparatu rozszerzającego źrenice. Przed podaniem kropli do oczu, lekarz przeprowadza jednak z pacjentem dokładny wywiad lekarski, w trakcie którego będzie chciał uzyskać informacje m.in. na temat przebytych chorób i przyjmowanych leków, prowadzonego stylu życia i wykonywanego zawodu. Jest to istotne, żeby stwierdzić czy pacjent nie jest uczulony na żadne preparaty i czy nie jest w trakcie leczenia jaskry. W takich przypadkach podanie kropli z atropiną jest bowiem niemożliwe, ponieważ te mogłyby spowodować nagły wzrost ciśnienia śródgałkowego. U pacjentów z jaskrą badanie dna oka jest po prostu wykonywane bez użycia kropli rozszerzających źrenicę. A jakimi metodami można przeprowadzić takie badanie?
Jak tłumaczy nasz rozmówca, doradca klientów z firmy Poland Optical, która jest cenionym dystrybutorem wysokiej klasy urządzeń okulistycznych i optycznych: Obecnie badanie dna oka można przeprowadzić na trzy sposoby, z wykorzystaniem trzech różnych okulistycznych urządzeń diagnostycznych. Tymi metodami są wziernikowanie bezpośrednie z wykorzystaniem oftalmoskopu, wziernikowanie pośrednie z użyciem lampy szczelinowej oraz badanie z użyciem nowoczesnej funduskamery Non-Mydriartic.
Na czym polegają te badania?
Wziernikowanie bezpośrednie
Takie badanie jest wykonywane z wykorzystaniem tzw. wziernika ocznego, czyli oftalmoskopu. W trakcie badania okulista wpuszcza do oka pacjenta snop światła, który przechodzi przez soczewkę i ciało szkliste, po czym dokładnie oświetla dno oka. Dzięki temu okulista ma możliwość dokonania oceny stanu siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego oraz naczyń krwionośnych. Lekarz może także zobaczyć zmiany w oku, które mogą świadczyć o rozwoju u pacjenta cukrzycy, nadciśnienia lub miażdżycy.
Wziernikowanie pośrednie
Lepszym sposobem na wykonanie badania dna oka jest jednak wziernikowanie pośrednie z wykorzystaniem lampy szczelinowej. Takie badanie pozwala bowiem okuliście na uzyskanie obrazu odwróconego i trójwymiarowego o większym polu widzenia. Dzięki temu lekarz otrzymuje więcej danych potrzebnych do dokonania właściwej diagnostyki.
Badanie dna oka funduskamerą
Ostatnią stosowaną obecnie metodą wykonywania badania dna oka jest badanie z wykorzystaniem funduskamery. Urządzenie to jest w stanie wykonać kolorowe zdjęcie dna oka o wysokiej rozdzielczości, które daje możliwość lekarzowi bardzo dokładnego przyjrzenia się wszystkim widocznym na zdjęciu tkankom. Bardzo istotne jest to, że takie badanie u większości pacjentów nie wymaga wcześniejszego rozszerzenia źrenic.
