Celiakia (glutenozależna choroba trzewna) to wieloukładowe schorzenie o podłożu autoimmunizacyjnym, które występuje u osób predysponowanych genetycznie. U osób cierpiących na celiakię spożywanie glutenu wywołuje reakcje autoimmunologiczne oraz stany zapalne jelita cienkiego. Najbardziej charakterystycznym objawom jelitowym mogą towarzyszyć również inne problemy, w tym niedokrwistość, osteoporoza, impotencja, przedwczesna menopauza i depresja.
Celiakia zaliczana jest do grupy chorób dietozależnych, a obecnie jedyną formą leczenia jest stosowanie diety bezglutenowej. Skuteczność takiej diety eliminacyjnej w chorobie trzewiowej wielokrotnie potwierdzano w badaniach klinicznych. Zauważalna poprawa stanu zdrowia pacjenta po wykluczeniu glutenu jest też jednym z kryteriów diagnostycznych.
Problemy diety bezglutenowej
Zmiany w błonie śluzowej jelita cienkiego u osób chorujących na celiakię wywoływane są przez peptydy powstające po niecałkowitym strawieniu glutenin i prolamin. Białka te występują w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie, a więc w zbożach będących podstawowym składnikiem codziennej diety większości Polaków. Wykluczenie glutenu z jadłospisu jest zadaniem trudnym, wymaga od pacjenta dużej wiedzy o chorobie, przyswojenia i wdrożenia zupełnie nowych zaleceń żywieniowych. Dodatkowych trudności przysparza fakt, że dieta bezglutenowa jest uboga w błonnik, witaminy z grupy B, witaminę D oraz minerały: wapń, cynk, magnez i żelazo. Dlatego chorzy powinni pozostawać pod stałą kontrolą lekarza, a w razie potrzeby – dietetyka, który wskaże właściwe metody suplementacji. Asortyment sklepów ogólnospożywczych wciąż nie odpowiada na potrzeby osób z nietolerancją glutenu, toteż wielu chorych decyduje się na zakupy w internetowych sklepach ze zdrową żywnością.
Zalecenia dietetyczne dla osób z celiakią
Podstawowym założeniem diety bezglutenowej jest wykluczenie z jadłospisu potraw zawierających pszenicę, jęczmień i żyto. Ponieważ u wielu chorych na celiakię występuje równolegle nietolerancja laktozy, konieczna bywa również eliminacja mleka i jego przetworów. Osoby z chorobą trzewną muszą unikać też potraw, w których gluten występuje jako dodatek smakowy lub czynnik stabilizujący. W diecie bezglutenowej zakazane jest picie piwa, wódki żytniej, whisky i ginu, napojów owsianych, kaw zbożowych i rozpuszczalnych, kaw zawierających jęczmień lub słód jęczmienny.
Osoby cierpiące na celiakię muszą unikać nie tylko tradycyjnego chleba, ale też innych produktów naturalnie zawierających gluten. A to oznacza, że zakazane są dla nich wszystkie produkty na bazie mąki, czyli wyroby piekarnicze i cukiernicze, kasze, a nawet płatki owsiane. Przygotowując ofertę naszego sklepu staraliśmy się uwzględnić produkty, którymi można zastąpić wymienione, niedozwolone potrawy. Naszym klientom proponujemy m.in. kasze i pieczywo bezglutenowe, przekąski, słodycze oraz napoje bez zawartości glutenu – opowiada przedstawiciel sklepu ze zdrową żywnością Batom.
Do zbóż dopuszczanych w diecie bezglutenowej zalicza się ryż, kukurydzę, proso, komosę ryżową, amarantus i teff. Osoby z nietolerancją glukozy mogą też jeść orzechy naturalne, wszystkie warzywa i owoce, przetwory mleczne – o ile nie występuje nietolerancja laktozy, jaja, mięsa i ryby (bez panierek, mąki, sosów zawierających gluten). Nie istnieją przeciwwskazania do spożywania tłuszczów, przypraw naturalnych i ziół. Chorym zaleca się picie wody mineralnej, naturalnych soków owocowych i warzywnych, herbat i naparów ziołowych, naturalnej kawy mielonej.
Podczas zakupów spożywczych osoby z celiakią powinny szukać produktów bezglutenowych, które zgodnie z prawem muszą być oznaczone symbolem przekreślonego kłosa. Nieświadome spożycie niedozwolonych w diecie produktów może skutkować nie tylko nawrotem objawów zapalenia jelita cienkiego, ale też innymi powikłaniami. Ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych przez całe życie wciąż jest jedyną metodą leczenia choroby trzewnej, jednak rosnąca dostępność produktów bezglutenowych znacznie ułatwia planowanie smacznych, zdrowych i bezpiecznych posiłków.
